Tedavi yanıtının izlenmesi konusu çok önemlidir. Kan ve ilik testleri ile kişinin tedaviye yanıt düzeyi değerlendirilir. Bu sonuçlarla KML'nin iyi kontrol altında olup olamdığı anlaşılır. Eğer hastalık iyi kontrol altında değilse;

• Daha iyi bir yanıt alınması için doz artırılması,
• Yan etkilerinden ötürü ilacın kesilmesi/dozunun azaltılması,
• Daha iyi bir kontrol sağlanması için farklı bir ilacın denenmesi ya da kombine edilmesi,
• Yan etkilerin azaltılması için farkıl bir ilaç denenmesi ya da birlikte kullanılması.

düşünülebilir.

KML tedavisine bir yıl kadar devam ettikten sonra tedavi yanıtının değerlendirilmesi için genel prensipler mevcuttur. Ancak her hastanın tedaviye farklı şekillerde yanıt verebileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Kan/ilik testleri KML tedavi yanıtının değerlendirilmesi için kullanılır.

Hastanın tedaviye yanıtı, tedavi öncesinde yapılan testleri ile karşılaştırmalı olarak yapılır. Hastanın kan ve KML hücreleri belirli aralıklarla değerlendirilir;

• Tanıdan sonra ilk yıl içinde ilik incelemesi 6. ve 12. aylarda yapılır.
• Pek çok hekim tanıdan sonraki ikinci yıl içerisinde bir veya iki kez ilik testi yapar.
• İyi bir yanıt elde edildikten sonra ilik testi 12-18 ayda bir tekrarlanabilir.

Hekiminiz hematolojik/sitogenetik/moleküler yanıt terimlerini kullanabilir:

Hematolojik yanıt : Tam bir hematolojik yanıt yapılacak kan sayımı testi (hemogram) ile değerlendirilir. Kan sayımınızda kırmızı ve beyaz küreler ile kan pulcuklarının sayısı normal/normale yakın olarak gözlenir.

Sitogenetik yanıt: Tam bir sitogenetik yanıt için, Ph kromozomu ve Bcr-Abl geni taşıyan hiç bir hücrenin kalmamış olması gerekir. Bu durumu değerlendirebilmek için FISH testi yapılır.

Moleküler yanıt: Kısmi bir moleküler yanıt, Bcr-Abl kanser genini taşıyan hücrelerin sayısında azalma anlamına gelir. Major moleküler yanıt ise, tedavinin başlangıcında ölçülen Bcr-Abl genini taşıyan hücre sayısında 1.000 kat azalma olması demektir. Tam bir moleküler yanıtta, PCR ile saptanan Bcr-Abl kanser geni taşıyan hücre yoktur. PCR ile saptanamayan kalan KML hücreleri "minimal rezidüel hastalık" olarak adlandırılır. PCR ile Bcr-Abl geni taşıyan hücre miktarı saptanır. PCR için bazı değerler her laboratuar için farklı olabileceği için bu testin her seferinde aynı laboratuarda yapılması önemlidir.

Tedaviye Yanıtınızı İzlemekte Kullanılabilecek Testler

Tedavinizin hedeflerini doktorunuz size aşağıdaki gibi tanımlayabilir.

1. hematolojik yanıt
2. sitogenetik yanıt
3. moleküler yanıt.

Tedaviye yanıtınızın değerlendirilebilmesi için düzenli test uygulanması şarttır. Tedavisi sırasında da, hekiminiz doz ayarlaması gerekip gerekmediğine testlere bakarak karar verir. Testler için sizden kan ya da kemik iliği Örneği alınabilir. İlaçlara yanıtınızı izlemek için kullanılan üç ana test tipi şunlardır:

1. kan testleri
2. sitogenetik testler
3. moleküler testler

Bu testlerin sonuçlan hekiminizin tedaviye verdiğiniz yanıtı değerlendirmesine ve ilerideki tedavi planlarına yardımcı olacaktır. Sonuçlar uzun vadede tedaviye yanıtınızın nasıl olacağını tahmin etmeyi de kolaylaştırır.

Kan testleri

Kan testleri hekiminiz ya da hemşireniz tarafından hematolojik test olarak da adlandırılabilir. Kan testi sırasında genellikle koldaki bir toplardamardan kan Örneği alınarak özel bir tüpe yerleştirilir ve ardından analiz için laboratuvara gönderilir. Tam kan sayımı ya da hemogram olarak adlandırılan basit bir kan testinde farklı tipteki kan hücrelerinin sayısı özel bir makineyle sayılır. Daha sonra sonuçlar normal kanda beklenen sayılarla karşılaştırılır. Bazı kan hücrelerinin sayısının çok yüksek ya da düşük olması farklı türde hastalıklara işaret eder.

Ph+ KML'li hastaların çoğunda ilk tanı sırasında genellikle akyuvar sayısı çok yüksektir.

Hematolojik Yanıt - Hedefler

1. Akyuvar, alyuvar ve trombosit sayısının normale döndürülmesi
2. Hasarlı akyuvarların yok edilmesi
3. Hastalığın bulgu ve belirtilerinin ortadan kaldırılması

Sitogenetik testler

Sitogenetik testler kemik iliğinde Philadelphia kromozomu içeren hücrelerin sayısını belirlemek için yapılır bu testler genellikle kan hücre sayılarınız normale döndüğünde uygulanır.

Sitogenetik testler için kemik iliğinden örnek almak gerekir. Örnekleme genellikle kalça kemiğinden özel bir iğneyle yapılır. Bu pek hoş bir işlem olmasa da düzenli olarak yapılması önemlidir, çünkü hastalığın ve tedavinin seyrini izlemenin tek yolu kromozomlara bakmaktır.

Sitogenetik testlerin başlıca iki tipi vardır.

1. Sitogenetik testlerden birinde, az miktarda kemik iliği örneğindeki akyuvarları incelemek için mikroskop kullanılır. Genellikle en az 20 hücrenin Philadelphia kromozomu ya da diğer hasarlı kromozomları içerip içermediğine bakılır.
2. FISH olarak kısaltılan fluoresans in situ hibridizasyon tekniğinde kan ya da kemik iliği örneğinde hatalı Bcr-Abl geni araştırılır. Bcr - Abl geninin Philadelphia kromozomunun bir parçası olduğunu unutmayın. Bu test 200 ila 500 arasında normal hücrede hatalı geni taşıyan bir hasarlı hücreyi saptayabilmektedir. Hiçbir hücrede Philadelphia kromozomu saptanmaması "tam sitogenetik yanıt" olarak adlandırılır.

Sitogenetik Yanıt - Hedefler

• Tam sitogenetik yanıt - hiçbir Philadelphia kromozomunun (%0) saptanmaması
• Kısmi sitogenetik yanıt - Alınan örnekteki hücrelerin %1-34 kadarı (her 100 hücreden 1-34"ü) Philadelphia kromozomu içerir

Moleküler testler

Ph+ KML tedavilerine verilen yanıtı izlemek için varolan en duyarlı teste polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) adı verilmektedir. PCR için kan ya da kemik iliği örneği gereklidir ve bu test yaklaşık 1 milyon normal hücre içerisindeki tek bir hatalı Bcr-Abl genini bile saptayabilir.

Moleküler yanıt nedir?

Tedavi sonrasında, Bcr-Abl genini taşıyan hücrelerin sayısı belirli bir düzeye kadar büyük miktarda azaldığından majör moleküler yanıt alınmış kabul edilir. PCR testinde alınan örneklerde hiçbir Bcr-Abl geni saptanmasa bile, vücutta hatalı Philadelphia kromozomunu taşıyan hücreler hala varolabilir. Bu nedenle test sonuçlarınız tedaviye çok iyi yanıt verdiğinizi gösterse bile, doktorunuz aksini belirtmedikçe ilacınızı reçetelendiği gibi kullanmaya devam etmeniz şarttır.

İlaca ne kadar devam etmeliyim?

En duyarlı testlerle kan ya da kemik iliğinde hatalı ya da hasarlı hücre saptanmasa bile, bu tür hücrelerin hala varolabileceklerini aklınızda bulundurmalısınız. Bu nedenle doktorunuz tersini belirtmediği sürece, test sonuçlarınız tedaviye yanıt verdiğinizi gösterse bile, ilacınızı reçetede belirtildiği gibi almayı sürdürmeniz çok önemlidir. Araştırmacılar bazı hücrelerin "uyku aşaması"nda bulunabildiklerini ve bu aşamadayken çoğalmadıklarını ancak tedaviye de yanıt vermediklerini saptamışlardır. Öte yandan ilaç tedavinizi keserseniz, tedaviye yanıt vermiş bile olsanız bu hücreler tekrar çoğalabilir.